تاریخچه دهستان اسکندری

مقدمه

دهستان اسکندری از جمله روستاهای پر جمعیت فریدن است که در بخش مرکزی فریدن و با فاصله 24 کیلومتری از مرکز شهرستان قرار دارد مختصات جغرافیایی این دهستان به عرض 32/49 درجه و طول50/26 درجه و2160 متر از سطح دریا میباشد.

آقای حمیدرضا میر محمدی در کتاب جغرافیای تاریخی فریدن آورده است:((طبق شواهد و اظهارات مورخین اسکندر در ایران دروازه شهر بساخت و همۀ آنها را (اسکندری)نامید. از آن جمله  اسکندری اصفهان واقع در فریدن است.اسکندری فریدن از دو بخش,اسکندری بر آفتاب و نسار اسکندری تشکیل شده است.نسار اسکندری که نسبت به اسکندری کوچکتر و در ساحل غربی رودخانۀ پلاسگان(سرشاخۀ زاینده رود)واقع گشته دارای طرح دایره ای و درگرداگرد تپه های کم ارتفاع واقع گشته است.اسکندری برآفتاب در دشت وسیعی در ساحل شرقی رودخانۀ پلاسگان واقع است.در این منطقۀ کهن چند تپۀ باستانی وجود دارد که از آن جمله تپۀ باستانی واقع در مجاورت جنوبی اسکندری در مسیر روستای گشنیزجان که موسوم به امام تپه سی است.کارشناسان باستان شناسی معتقدند تپه ای که در اراضی کشاورزی اسکندری قرار دارد مربوط به دوران اسلامی است تپۀ جنوب نسار که به طالب بولاق شهرت دارد زیستگاهی بوده که مدتهای مدید مسکونی بوده است ودر مشاهدات اولیه به آثاری از سدۀ ششم هجری و شواهدی تا زمان قاجاریه مشاهده شده است. کلاً به نظر میرسد در تپۀ باز ماندۀ باستانی زندگی همه جانبه ای صورت نگرفته اما در ارتباط با کانون تمدنی و فرهنگی در آن نزدیکی ها برجستگی هایی واقع در سوی خاوری اراضی کشاورزی میتواند احتمالاً مربوط به آن باشد.

 

1)جمعیت

این دهستان اکنون نزدیک به 2500 نفر جمعیت دارد که در صورت عدم مهاجرت مردم به شهرهای بزرگ ازجمله اصفهان جمعیت این دهستان بالغ بر 15000 نفربود. ازسال 1360مهاجرت گروه انبوهی از مردم این روستا به شهر اصفهان و دیگر شهرها آغاز شد که متاسفانه هنوز هم ادامه دارد.

کاهش میزان بارندگی نسبت به سالهای قبل و بی رونق شدن کشاورزی در این منطقه عامل اصلی مهاجرت میباشد.

2)آب و هوا

این دهستان همانند سایر روستاها و شهرهای فریدن از آب و هوای سرد و کوهستانی برخوردار است.کهبه بیانی آب و هوای آن رانیمه بیابانی یا اسپتی نام نهاده اند .معدل درجه حرارت کمتر از 18 درجه سانتیگراد و گرمترین ماه سال بیش از 18 درجه است. این روستا به دلیل اینکه در شرق منطقۀ فریدن قرار گرفته دارای ارتفاع کمتری از سطح دریا در مقایسه با روستاهای غرب منطقۀ فریدن است.

میانگین مطلق درجه حرارت در روزهای گرم سال 30.5 درجه است نتایج حاصله حاکی از زمستان سرد و تابستان معتدل میباشد .

 

 

3)گویش زبان

ربان اصلی این دهستان ترکی است که در بین دیگر 90 آبادی ترک زبان منطقه  فریدن قرار گرفته است .

حمید رضا میرمحمدی در کتاب جغرافیای تاریخی فریدن آورده است:«طوایف ترک زبان فریدن گفته میشود که جزو طوایف ترک بیات ‘استاجلو و اینانلو (اینا ل لو)بوده اند و در حمله چنگیز به ترکستان ایل اینالو به ایران پناه برده اند . این اقوام در کنار لرنشین های فریدن قرار گرفته و این در حالی است که سایر اقوام از جمله لر نشین ,ارامنه گرجی و فارس زبان در این منطقه زندگی میکنند . طوایف ترک فریدن بعد از طوایف لر,دومین طایفه بزرگ ساکن در منطقۀ فریدن میباشد.

تعداد آبادیهای ترک زبان منطقه حدود 90 آبادی و تعداد آبادی های ترک و لر نشین مجموعاً25 آبادی و مجموعاً3 آبادی اقلیتهای گرجی,ارمنی ترک و لر را پذیرا گشته اند.مناطق مهم سکونت طوایف ترک فریدن شامل بخش چادگان و بخش هایی از حومه  ی داران میباشد .نکته قابل توجه این که اغلب روستاهای ترک نشین در مجاورت و یا به موازات روستاهای لر نشین و گاهی نیز در مجاورت روستاهایی که اقلیت های ارمنی و گرجی ساکنند قرار گرفته اند . این امر بیانگر نقشه و برنامه ای محاسبه شده در اسکان اقلیت ها از طرف حکام را به روشنی بیان میدارد .به عنوان مثال  روستاهای ترک نشین حیدری جمالو گشنیز جان عادگان  اسکندری نهرخلج خمسلو و قره بطلاق در مجاورت روستاهای ارمنی نشین لر نشین و گرجی نشین قرار دارند بدین صورت که روستاهای ترک زبان حیدری و جمالو در مجاورت روستاهای لر نشین مشهد کاوه و برد شاه و روستاهای ترک نشین گشنیزجان  و عادگان و اسکندری و ننادگان در مجاورت روستاهای ارمنی نشین سینگرد خویگان سفلی قلعه ملک و روستاهای ترک زبان خمسلو در مجاورت روستای ارمنی نشین سنگباران و روستاهای گرجی نشین داش کسن و بوئین قرار گرفته اند.و روستای لر نشین قره بطلاق در مجاورت روستای شایوری قرار دارد .»

 

4) امکانات دهستان اسکندری :

 

الف)بهداری :

در این دهستان از سالهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بهداری به صورت فعال دایر بوده است و وجود پزشکان از کشور هند و پاکستان تا اوایل انقلاب نیز مشهود بوده است .

 

ب)لوله کشی آب آشامیدنی :

طرح لوله کشی آب آشامیدنی این دهستان از سال1364 شروع گردیده و در مدت یک سال پس از شروع کلیه منازل از نعمت لوله کشی بهرهمند شدند.

 

پ)مدارس :

این دهستان از روستاهای قدیمی فریدن است که از40سال پیش دارای مدرسه و دبستان بوده است . قبل از تاسیس دبستان کلیه علاقمندان به سوادآموزی به صورت خانگی و نزد افراد باسواد به تحصیل مشغول میشدند. ولی در حال حاضر مدارس دبستان (دخترانه و پسرانه )راهنمایی و دبیرستان در این دهستان وجود دارند.

دبیرستان در رشته های علوم انسانی و تجربی دانش آموز می پذیرد.به دلیل کاهش جمعیت و کمبود دانش آموز  رشته های دیگر در آن تدریس نمیشود.و دانش آموزان بنا به ضرورت رشته ی تحصیلی ریاضی و کاردانش و غیره را در شهر داران ادامه میدهند.

 

ت)مخابرات :

 از سال 1375طرح مخابرات در این دهستان به اجرا گذاشته شد و شماره های تلفن بنا به درخواست ساکنین اداره مخابرات به ایشان واگذار شد.

 

ث)مساجد:

در این دهستان دارای دو مسجد به نام مسجد امام حسین (ع) و مسجد ولی عصر و یک حسینیه است که در ماههای محرم و صفر با حضور کلیه ساکنین دهستان و آن دسته از افرادی که در شهر اصفهان ساکن میباشند عزا داری باشکوهی  بر گزار مینمایند.

 

ج)بانک:

فقط یک بانک آن هم بانک کشاورزی در این دهستان میباشد البته بانک صادرات نیز سالهای پیش شعبه ای دایر نمود .ولی به دلیل عدم کارکرد بالا برچیده شد .

 

چ)مرکز خدمات و ترویج کشاورزی :

از سال 1360مرکز خدمات کشاورزی این دهستان مشغول به کار شد که کلیه خدمات از جمله مشاوره و ترویج کشاورزی توزیع کود و... در آن انجام می پذیرد.

 

ح)داروخانه

در این دهستان از سالهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی داروخانه به صورت فعال دایر بوده است.که توسط حاج نقی پور صادقی و برادر ایشان حاج سلطانعلی اداره میشود

خ)پمپ بنزین

 

 

 

5)آداب و رسوم :

درمورد آداب و رسوم و نحوۀ برخورد مردم با مسائل و امورات روزمره میتوان

در دو مقوله به آن اشاره کرد :

الف-عروسی: درگذشته رسم بر آن بوده است که یک هفته تمام عروسی در منزل خانواده ی داماد به طول انجامد ولی پس از گذشت زمان به دو روز کاهش یافته است .در روز اول بنا به رسمی که از قبل مانده خانواده ی داماد مقداری آذوقه مقرر شده را قبل از ظهر به خانواده عروس میاورند که همراه با ساز و پای کوبی میباشد عصر همان روز همراه با مراسم و آداب خاصی داماد را برای استحمام به یکی از حمام های عمومی آبادی می برند که این مراسم بسیار پر شور و دیدنی است .شام در منزل داماد همان شب دایر است و روز بعد در منزل داماد افرادی که دعوت میشوند برای صرف ناهار جمع شده و پس از صرف ناهار به رسم قدیم کادوی عروسی  را به صورت نقدی پرداخت میکنند .

عصر آن روز (روز دوم)مراسم عروس بران آغاز میشود که آن هم مراسم پر هیجانی است در این مراسم وقتی عروس وارد منزل داماد میشود داماد با کیف پر از میوه های فصل از جمله انار ,سیب,پرتقال و ... به پشت بام منزل رفته و میوه ها را به سوی مردم و افرادی که در آن مراسم و در حیاط منزل تجمع کرده اند پرتاب میکند که بسیار پر شور است.

همچنین روز سوم عروسی مراسمی تحت عنوان پاتختی برگزار میشود که خانواده ی عروس کادوی خود را در آن مراسم هدیه میکنند.

ب)مراسم عزاداری:مراسم عزاداری ایام محرم در این دهستان بسیار با شکوه و همراه با سیل عظیمی از میهمانان برگزار میشود روزهای تاسوعا و عاشورا بیش از سه دسته عزاداری از مساجد امام حسین (ع)محله بالا و حسینیه حضرت علی اکبر (ع)محله وسط و مسجد حضرت ولی عصر (عج)به سمت اهل قبور و گلستان شهدا حرکت میکنند و پس از ادای احترام و قرائت فاتحه آن محل را بسوی مساجد ترک میکنند.

 

 

6)گلستان شهدای اسکندری :

در طول هشت سال دفاع مقدس این دهستان 9 شهید گلگون کفن تقدیم اسلام و مسلمین نمود که در گلستان شهدای اسکندری مدفون هستند.

 

 

7)پوشش:

لباس قدیم مردم اسکندری بسیار ساده و بدون آرایش بوده است اکثر مردان ملبس به شلوار دبیت لری بوده اند و زنان نیز پوشش بسیار جالب و زینتی داشته اند .

به دلیل اینکه منطقه بسیار سرد سیر میباشد درگذشته و در فصل زمستان اکثر زنان دستکش و جوراب و حتی جاکت پشمی میبافتند تا بتوانند با پوشیدن آن فصل سرما را بگذرانند اکثر مردان در زمان های قدیم از کلاه به عنوان یک عامل جلوگیری کننده از سرما استفاده می کردند و در تمامی جاها نیز کلاه بر سر داشتند .

با پیشرفت حادث شده در جهان و نیز صنعتی شدن در حال حاضر پوشش قدیمی به هیچ عنوان در این روستا دیده نمیشود و همه ی مردم ملبس به لباس های جدید و شهری هستند.

 

8)شغل مردم :

الف)زنان:

اغلب زنان در روزگاران قدیم به قالی بافی مشغول بودند که قالی های زمینی بسیار مرغوبی میبافتند در حال حاضر اگر خانواده ای مبادرت به بافتن قالی نماید طرح نائینی را انتخاب میکند.

ب)مردان :

شغل 90% از اهالی اسکندری کشاورزی است که کشاورزی اسکندری از زمین های موغان شروع و به زمین های سینگرد ختم میشود در ناحیه بیابانی این زمین ها از بلمیر و خویگان شروع شده و به زمین های گشنیزجان ,عادگان سینگرد ختم میشود.

 

9)محصولات کشاورزی :

محصول اصلی کشاورزی اسکندری سیب زمینی ,گندم ,جو و یونجه میباشد که اکنون به صورت مکانیزه کشت و کار و برداشت میشود.

 

10)اسکندری از نگاه تاریخ باستان :

اسکندری به دلیل عبور رودخانه ی پلاسگان و زیر کشت رفتن مزارع و زمین های زازعی زیاد و آبگیری این مزارع از رودخانه پلاسگان که جوی ها و بندها و سدهایی که از رودخانه آبگیری میشده است به هزاران سال قبل بر میگردد.

این زمین های زراعی زیاد مستلزم اجتماعی عظیم در این محل برای کشاورزی در این منطقه بوده که آثار و بقایا و تپه های باستانی ازجمله مجمک تپه سی (تپه ی عدس ,چدار تپه سی,اسکندر تپه سی(که بعضی از این تپه ها با توجه به موقعیت مکانی آن آتشکده بوده اند و درحال حاضر شکل مذهبی به خود گرفته اند ) نشان از قدمت تاریخی این مکان است.

وجود قبور و محلی معروف به خرابه ها در قسمت علیای چشمه کند بولاقی  که در قسمت طالب بولاق اسکندری واقع است و وجود تپه اسکندر و همچنین وجه تسمیه روستای اسکندری که محل اتراق سپاه اسکندر مقدونی بوده در هنگام حمله به ایران و همچنین گذر راه شاهی (داریوش)که به(شاه یلی)معروف است وجود شهری آباد در زمان هخامنشیان را ثابت می نماید و همچنین این منطقه پس از ویرانی توسط اسکندر ,باز هم به دلیل وجود زمین های کشاورزی حاصلخیز ,پس از اضمحلال سلوکیان یکی از شهرهای مهم پارت ها (اشکانیان)که به پاری تاکن یا پرتیکان معروف است مبدل شد که سکه هایی که بعضی از مردم عامه از طالب بولاق کشف کرده بودند مشابهت زیادی به سکه های زمان اشکانیان داشت.

مردمان مسن این روستا معتقدند که در قدیم م در فراز و فرودهای تاریخی این منطقه بعد از اسلام اهمیت خود را از دست می دهد و پس از گذر چندین قرن منطقه ای ارمنی نشین میشود که وجود قبور و سنگ های قبر با علامت صلیب در مکان دبستان مصباح دخترانه اسکندری که به قیز قبره (قبرستان دختران )معروف است ,ارمنی نشینی در آن زمان را ثابت میکند.

 

11)دوران معاصر:

در دوران قاجار و حکومت پهلوی اول تا اصلاحات ارضی نظام حاکم بر کشاورزی این منطقه نظام ارباب رعیتی بوده است که بنا به دلایلی اسکندری خوانینی به خود ندیده است اما زیر نظر خوانین چادگان بوده از طریق نماینده ی خود در روستا به نام حسن جعفری که فرد باسواد در حد محاسبه و خواندن و نوشتن در آن زمان بوده اداره میشده که نماینده ی خان می بایست پس از برداشت محصول بر سر خرمن حاضر شده و ابتدا سهم مفخم را معلوم و در انبار موجود در اسکندری انبار مینمود .(که اگر در زمستانی سخت مردم آذوقه و گندم خود را تمام میکردند به انبار حمله میبردند و پلمپ آنرا میشکستند که این امر عواقبی برای نماینده داشته)و رعیت هم سهم خود را میبرده و نبود خان در این محل این مزیت را داشته  که اگر نماینده احساس میکرد رعیتی سال سختی را سپری میکند و یا عیالوار می باشد سهم کمی برای خان بر میداشت و یا اصلا نادیده میگرفت تا این که پس از اصلاحات ارضی و خالص شدن و یا خالصه رعیت ها توانستند مزارعی را که خود روی آن کشاورزی می کرده اند از آن خود کنند و این پیروزی  و شادی را در میان رعیت ها به بار آورد که در ششم بهمن با تمام وجود جشن میگرفتند و این نقطه ی عطفی برای پیشرفت و مکانیزه کردن کشاورزی بود که شروع  آن با واگذاری وسایل کشاورزی از جمله تراکتور  به قیمت ارزان از طرف دولت وقت حادث شد و موجب رونق کشاورزی و ورود کشتی جدید به نام سیب زمینی در این منطقه شد و همچنین رونق دامداری را نیز به همراه داشت که این امر پس از انقلاب رفته رفته کم رنگ تر شده کشاورزان و دامداران درآمد خود را نازل دیدند بنابراین ناچار به مهاجرت به حاشیه ی شهرهای اطراف از جمله زینبیه ی اصفهان شدند و موجب از رونق افتادن این روستا و هم چنین بروز ناهنجاری ها در حاشیه ی شهرهای بزرگ شد.